Loét bàn chân tiểu đường là tình trạng thường gặp ở người tiểu đường không kiểm soát. Chúng thường không đau vì người bệnh giảm cảm giác ở bàn chân. Nguy cơ suốt đời phát triển vết loét bàn chân do tiểu đường là từ 19% đến 34% ở những người bị bệnh tiểu đường. Thật không may, sự tái phát cũng phổ biến. Sau khi chữa bệnh ban đầu, khoảng 40% số người bị tái phát trong vòng một năm, gần 60% trong vòng ba năm và 65% trong vòng năm năm. Nhưng mắc bệnh tiểu đường không có nghĩa là bạn chắc chắn sẽ bị lở loét hoặc loét chân. Hiểu được các loại vết thương này xảy ra như thế nào và chăm sóc bàn chân đúng cách có thể giúp bạn ngăn ngừa, phát hiện và điều trị những vết thương này trước khi chúng tiến triển thành tình trạng tồi tệ hơn. Bài viết này sẽ xem xét các nguyên nhân gây loét bàn chân, các loại phổ biến, các điều kiện dẫn đến loét và điều trị các vết loét hiện có, cả phức tạp và không phức tạp. Theo dõi ngay.
Nguyên nhân
Những người bị bệnh tiểu đường có bệnh thần kinh ngoại biên (tổn thương dây thần kinh thường ở các chi) và thiếu máu cục bộ (thiếu lưu lượng máu, điển hình là do bệnh động mạch ngoại biên, PAD) có nguy cơ cao bị loét chân do tiểu đường và các bất thường khác ở chân.
Mất cảm giác được định nghĩa là không có khả năng cảm thấy đau và nhiệt độ, là yếu tố nguy cơ phổ biến nhất của loét bàn chân. Loét bàn chân biến chứng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, cắt cụt chân (phẫu thuật cắt bỏ bàn chân), và thậm chí tử vong (do nhiễm trùng huyết, một phản ứng cực đoan với nhiễm trùng). Loét bàn chân tiểu đường không xảy ra một cách tự phát mà là do sự kết hợp của nhiều yếu tố.
Bệnh thần kinh
Bệnh thần kinh là một thuật ngữ chung cho các rối loạn chức năng thần kinh. Bệnh thần kinh ngoại biên là loại bệnh thần kinh phổ biến nhất ở những người mắc bệnh tiểu đường và thường ảnh hưởng đến các dây thần kinh của bàn chân, và đôi khi cả cánh tay và bàn tay.
Những người mắc bệnh tiểu đường có nhiều nguy cơ mắc bệnh thần kinh ngoại biên nếu họ có tiền sử tăng đường huyết (lượng đường trong máu cao) và đã mắc bệnh tiểu đường trong một thời gian dài. Các yếu tố nguy cơ khác của bệnh thần kinh bao gồm hút thuốc và khuynh hướng di truyền.
Theo thời gian, lượng đường trong máu tăng cao có thể ảnh hưởng đến chức năng thần kinh và tín hiệu thần kinh. Rối loạn chức năng dây thần kinh nhỏ dẫn đến không thể cảm thấy đau, và rối loạn chức năng sợi lớn gây rối loạn thăng bằng.
Bệnh thần kinh tự chủ có thể gây giảm tiết mồ hôi, dẫn đến khô chân. Bị khô chân có thể làm tăng nguy cơ hình thành các vết chai. Mặc dù vết chai vẫn lành nhưng nếu bạn bị mất cảm giác, chúng có thể phát triển sâu hơn gây tổn thương bề mặt da được gọi là vỡ, khiến bàn chân có nguy cơ bị phồng rộp hoặc loét bàn chân tiểu đường.
Bệnh động mạch ngoại biên (PAD)
PAD xảy ra khi một hoặc nhiều động mạch cung cấp máu cho chân và bàn chân bị tắc nghẽn hoặc tắc nghẽn một phần do xơ vữa động mạch. Bệnh lý thần kinh và PAD thường cùng tồn tại và có thể gây ra sự gia tăng các vết loét ở chân. PAD được ước tính có mặt ở khoảng 50 đến 60% bệnh nhân bị loét bàn chân do tiểu đường.
Dị tật
Các dị tật như bàn chân Charcot hoặc ngón tay cái (trong đó ngón chân bị cong ở khớp giữa của nó) có thể làm tăng nguy cơ da bị phá hủy.
Ví dụ, ở một người mắc bệnh tiểu đường, người thiếu cảm giác, ngón chân cái bị ép nhiều lần vào giày có thể khiến da bị hỏng và làm tăng nguy cơ loét bàn chân.
Tuổi / giới tính / thời gian mắc bệnh tiểu đường
Tuổi và thời gian mắc bệnh tiểu đường có thể làm tăng nguy cơ loét bàn chân tiểu đường và cắt cụt chi gấp hai lần đến bốn lần. Giới tính nam có liên quan đến nguy cơ loét chân tăng 1,6 lần.
Các chấn thương khác ở chân
Một đôi giày không vừa vặn, dị vật trong giày hoặc giẫm phải vật gì sắc nhọn đều có thể khiến người bệnh tiểu đường có thể bị đứt da hoặc chấn thương.
Chấn thương có thể chậm lành do lưu lượng máu không đủ và lượng đường trong máu tăng cao.
Loét trước đó
Người ta ước tính rằng tỷ lệ loét chân hàng năm ở những người bị loét bàn chân tiểu đường trước đó là 30% –50%.
Các loại biến chứng vi mạch khác
Một người bị bệnh tiểu đường có các biến chứng vi mạch khác (liên quan đến các mạch máu nhỏ hơn) như bệnh võng mạc tiểu đường (tổn thương các mạch máu nhỏ trong mắt) và những người bị bệnh thận đang được lọc máucó nguy cơ cao bị loét chân.
Những người đã được cấy ghép
Những người mắc bệnh tiểu đường đã được cấy ghép thận, tuyến tụy hoặc kết hợp thận-tụy có nguy cơ bị loét cao hơn.
Bệnh thần kinh và chấn thương do hóa chất
Việc sử dụng không phù hợp các loại kem bôi cho các vết chai có thể dẫn đến loét ở người bị bệnh thần kinh và bệnh tiểu đường.
Điều trị loét bàn chân tiểu đường thế nào?
Việc điều trị vết thương thực sự sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của nó và liệu có bị mất mô, thiếu máu cục bộ hay nhiễm trùng hay không.
-
Chăm sóc vết thương
Chăm sóc vết thương là một thuật ngữ chung để điều trị vết loét.
Độ hiệu quả itùy thuộc vào các yếu tố như kích thước và độ sâu của nó, sự hiện diện của nhiễm trùng, lưu lượng máu và tình trạng dinh dưỡng của bạn. Nguyên nhân do vết thương sẽ tác động trực tiếp đến phác đồ điều trị.
-
Cắt bỏ
Cắt bỏ là loại bỏ các mô bị hoại tử (chết), bị hư hỏng hoặc bị nhiễm trùng để cho phép việc chữa lành xảy ra.
-
Nhiễm trùng
Việc phát hiện và điều trị sớm các vết thương bị nhiễm trùng có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Bao gồm cả việc nhập viện và cắt cụt chi. Đối với hầu hết các vết thương bị nhiễm trùng, thuốc kháng sinh bôi hoặc uống là cần thiết.
-
Giảm tải
Giảm tải là một trong những bước quan trọng nhất trong quá trình chữa lành vết thương vì nó loại bỏ áp lực từ vết loét và cho phép hình thành mô lành. Giảm tải đề cập đến việc sử dụng các thiết bị hoặc phẫu thuật loại bỏ áp lực hoặc giảm “tải trọng” tại vị trí loét để cải thiện việc chữa lành.
-
Lưu thông máu
Lưu lượng máu rất quan trọng trong việc chữa lành vết thương.
-
Hỗ trợ dinh dưỡng và kiểm soát đường huyết
Kiểm soát lượng đường trong máu đầy đủ có thể hỗ trợ quá trình chữa lành vết thương. Việc tăng lượng protein có thể giúp xây dựng lại các mô khỏe mạnh. Ngoài ra, vitamin C và kẽm có thể giúp chữa lành vết thương.
-
Ghép da
Bạn có thể muốn tham khảo ý kiến của bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ để được ghép da. Trong ghép da, da khỏe mạnh được lấy từ chính cơ thể bạn và được sử dụng để che vết loét.
Phòng ngừa
Phòng ngừa loét bàn chân tiểu đường là cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh tái phát. Kiểm soát lượng đường trong máu cũng có thể hữu ích. Kiểm soát đường huyết tốt có thể giúp ngăn ngừa một số nguyên nhân gây ra loét chân, bao gồm cả bệnh thần kinh ngoại biên.
Thay đổi lối sống như tập thể dục để tăng lưu lượng máu, ngừng hút thuốc và giảm cân cũng có thể cải thiện việc kiểm soát đường huyết, cũng như cải thiện sức khỏe tổng thể của bạn.
Thực hành vệ sinh chân (rửa chân, đi tất bông sạch) và kiểm tra chân hàng ngày là điều quan trọng. Cần thận trọng là tránh đi lại bằng chân trần và luôn giũ sạch giày trước khi xỏ vào.
Lời kết
Mắc bệnh tiểu đường không có nghĩa là bạn sẽ bị loét chân. Nhưng có một số yếu tố rủi ro nhất định cần xem xét. Nếu bạn đã bị tiểu đường trong một thời gian dài, đã từng bị loét bàn chân tiểu đường trước đó, bị bệnh thần kinh hoặc PAD, bạn có thể có nhiều khả năng bị loét chân hơn. Phát hiện và điều trị sớm sẽ mang lại kết quả tốt hơn nếu bạn phát triển thành vết loét. Hy vọng các thông tin trên giúp bạn hiểu thêm về biến chứng bệnh tiểu đường này. Cảm ơn bạn đã theo dõi viết.