Quá trình tiêu hóa phá vỡ thức ăn thành protein, carbohydrate, chất béo và các chất dinh dưỡng khác. Thức ăn và chất lỏng đi vào miệng, sau đó đi đến dạ dày qua thực quản. Một số enzym trong nước bọt và hỗn hợp các chất trong dạ dày bắt đầu tiêu hóa thức ăn. Các enzym tiêu hóa trong ruột non không thể phân hủy một số loại chất xơ. Do đó, vi khuẩn trong đường ruột sẽ hấp thụ chất xơ khó tiêu và chuyển hóa thành khí. Hầu hết mỗi người sản sinh và thải khí từ 14 đến 23 lần mỗi ngày. Vậy, nguyên nhân gây đầy hơi chướng bụng khó tiêu là gì?
Khí trong dạ dày
Aerophagia là một thuật ngữ y tế để chỉ việc nuốt không khí mà mọi người thực hiện trong khi nói chuyện, ăn và uống. Một lượng khí quá lớn sẽ đi vào thực quản khi chúng ta nhai kẹo cao su, uống đồ uống có ga và ăn hoặc uống quá nhanh.
Chúng ta thải hầu hết lượng không khí dư thừa này ra ngoài bằng cách ợ hơi, nhưng một phần trong số đó sẽ di chuyển qua hệ tiêu hóa để tạo ra chứng đầy hơi.
Lưu huỳnh
Các hợp chất lưu huỳnh chỉ chiếm một phần trăm của chứng đầy hơi điển hình. Nhưng mỗi loại có một mùi riêng biệt. Hydrogen sulfide là hợp chất phổ biến nhất và tạo ra mùi trứng thối quen thuộc.
Methanethiol tạo ra mùi tương tự như mùi thối của rau hoặc tỏi. Dimethyl sulfide có mùi giống như bắp cải, và một số người mô tả nó có vị ngọt. Thừa các hợp chất lưu huỳnh cũng là nguyên nhân gây đầy hơi chướng bụng phổ biến.
Vi khuẩn
Các loại vi khuẩn trong đường tiêu hóa của mỗi người quyết định sự có mặt của các hợp chất lưu huỳnh. Độ cay hoặc nồng của đầy hơi thay đổi tùy theo thời gian cần thiết để tiêu hóa.
Vi khuẩn tạo ra khí và các hợp chất lưu huỳnh khi thức ăn di chuyển qua ruột. Mùi hôi càng nồng nặc khi thức ăn ở trong ruột lâu ngày. Đây là nguyên nhân đầy hơi khó tiêu phổ biến. Uống nhiều nước và ăn thức ăn có hàm lượng chất xơ cao sẽ làm giảm thời gian thức ăn lưu lại trong ruột.
Fodmap
Fodmap là một loại carbohydrate khó tiêu hóa, làm nguyên nhân gây đầy hơi chướng bụng. Thực phẩm giàu FODMAP bao gồm các loại đậu, rượu đường, lúa mì, lúa mạch, lúa mạch đen, tỏi, hành tây, măng tây. Ngoài ra còn có một số loại trái cây và nước ép trái cây, sữa và sữa chua. Fodmap không bị phân hủy trong ruột non. Vì vậy nó được tiêu hóa hoàn toàn trong ruột già. Đau bụng và chướng bụng sau khi ăn những thực phẩm này có thể là dấu hiệu của chứng không dung nạp.
Triệu chứng bệnh lý
Việc thỉnh thoảng cảm thấy khó chịu ở bụng, đau ngắn hạn và chướng bụng liên quan đến đầy hơi là điều bình thường. Phụ nữ đặc biệt dễ bị chướng bụng và tăng đầy hơi trong thời kỳ kinh nguyệt. Những thay đổi trong chế độ ăn uống, bệnh nhẹ, thiếu ngủ và nhiều yếu tố khác có thể gây ra những thay đổi tạm thời trong quá trình sản xuất khí.
Các triệu chứng nghiêm trọng bao gồm táo bón hoặc tiêu chảy từ ba ngày trở lên, có máu trong phân, nôn mửa và đau dữ dội hoặc chướng bụng. Những triệu chứng này, cùng với sự gia tăng đầy hơi, bạn nên đến gặp bác sĩ để được xác định nguyên nhân gây đầy hơi chướng bụng và cách điều trị giảm chướng bụng đầy hơi.
Khó tiêu
Các triệu chứng khó tiêu bao gồm đầy hơi, buồn nôn, nôn mửa, có vị chua, ợ hơi, đau bụng và tăng đầy hơi. Nguyên nhân đầy hơi khó tiêu cấp tính có thể đến từ thực phẩm và đồ uống cụ thể hoặc căng thẳng về cảm xúc và lo lắng. Chứng khó tiêu thường có các triệu chứng nhẹ, nhưng đôi khi nó là khởi đầu của các rối loạn nghiêm trọng hơn như hội chứng ruột kích thích, loét hoặc ung thư dạ dày.
Thực phẩm không dung nạp
Thực phẩm cơ thể không dung nạp được là nguyên nhân gây đầy hơi chướng bụng hàng đầu. Không dung nạp lactose là kết quả của việc thiếu các enzym cần thiết để tiêu hóa đường sữa. Đường không được tiêu hóa trong ruột già làm tăng hoạt động của vi khuẩn và tạo ra khí có mùi nặng. Các sản phẩm từ sữa gây tiêu chảy, đầy hơi, đau bụng và buồn nôn. Nôn có thể xảy ra nhưng không phổ biến.
Những người bị ảnh hưởng bởi sự kém hấp thu carbohydrate không thể tiêu hóa một số loại carbohydrate nhất định trong thực phẩm. Không dung nạp carbohydrate có thể là bẩm sinh hoặc mắc phải sau này trong cuộc sống. Dạng kém hấp thu carbohydrate nghiêm trọng nhất là bệnh Celiac, một dạng kém hấp thu carbohydrate thứ phát do tổn thương niêm mạc ruột non do tiếp xúc với gluten.
Các điều kiện liên quan khác
Tình trạng đầy hơi tăng lên trong thời gian dài hoặc thường xuyên có thể là dấu hiệu của các rối loạn nghiêm trọng hơn. Nguyên nhân gây đầy hơi chướng bụng có thể đến từ nhiều bệnh lý liên quan tới tiêu hóa. Viêm dạ dày ruột hoặc cúm dạ dày là một bệnh nhiễm trùng do vi rút đặc trưng bởi tình trạng viêm dạ dày và ruột, gây đau bụng, đầy hơi và tiêu chảy.
Bệnh Crohn là một bệnh rối loạn viêm nhiễm của đường tiêu hóa với các triệu chứng như đau bụng và đầy hơi, tiêu chảy mãn tính, chảy máu trực tràng và tiêu hóa kém. Viêm tụy và viêm túi thừa cũng có các triệu chứng tương tự.
Trên đây là 8 nguyên nhân gây đầy hơi chướng bụng khó tiêu hàng đầu cần lưu ý. Nếu tình trạng đầy hơi kéo dài, bạn hãy tới gặp bác sĩ. Hy vọng các thông tin trên hữu ích với bạn. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết.